Hoe weet je als ontwerper of investeerder of het gerecycleerde aluminium dat men voorschrijft werkelijk ook al is gebruikt in producten en dat het niet gaat om zuiver productie afval dat wordt hergebruikt ? En is dat überhaupt belangrijk ?
Ontwerpen van projecten gebeurt, gelukkig, steeds meer volgens de principes van de circulaire economie. Om er dan zeker van te kunnen zijn dat de gewenste duurzame gevel ook daadwerkelijk duurzaam is, verduidelijken we hier de gebruikte terminologie. Want daarin zitten subtiele, doch significante verschillen.
Karakteristieken van aluminium
Aluminium heeft de unieke eigenschap om al zijn karakteristieken te behouden na recyclage. Het kan oneindig worden hersmolten en hergebruikt voor dezelfde toepassing waarvoor het origineel bedoeld was. Dit maakt van aluminium een duurzaam en milieuvriendelijk materiaal.
Maar niet alle aluminium is hetzelfde.
Dit geldt evenzeer voor het gehalte aan gerecycleerd aluminium in een product.
Verkeerd gebruik van terminologie, al dan niet bewust, kan tot verwarring leiden door het overdrijven van de milieuvoordelen. Dat kan mogelijk leiden tot het ondermijnen van de credibiliteit van de aluminiumindustrie in zijn geheel.
Wanneer producenten of leveranciers van aluminium gevelsystemen zeggen dat deze zijn geproduceerd met gerecycleerd aluminium en daarbij ook duidelijk onderscheid maken tussen pré-consumer schroot en post-consumer schroot, dan helpt dit om de verschillen te duiden.
Ten eerste; het totale gerecycleerd gehalte dekt zowel pré-consumer schroot als post-consumer schroot in het product.
Dit aluminium is productie afval, afkomstig van het productieproces, zoals bijvoorbeeld extrusie. Het metaal is nooit een product geworden. Het is mogelijk dat het werd geanodiseerd of gelakt, maar het is nooit werkelijk gebruikt waarvoor het bedoeld was. Het is verzameld tijdens de productie (zuiver materiaal) en naar de recyclage installatie gebracht om te worden hersmolten.
Dit is positief, want door dit aluminium te hergebruiken besparen we materiaal en bovendien vraagt het hersmelten van aluminium 95 % minder energie dan de productie van primair aluminium.
Post-consumer aluminiumschroot is metaal dat klaar is voor recyclage of hergebruik en dat werd gebruikt in een product dat zijn volledige levenscyclus heeft gehad. Een aluminium raam kan worden beschouwd als post-consumer schroot wanneer een gebouw wordt gesloopt of gerenoveerd en het materiaal wordt verwerkt en finaal hersmolten om terug te worden gebruikt voor nieuwe ramen. Dit noemt men ook wel “urban mining”.
Het onderscheid tussen deze 2 soorten schroot is dus heel belangrijk. Want hoe hoger het gehalte aan post-consumer schroot, hoe lager de CO2 voetafdruk en totale milieu impact. Maar de productie van metaal van topkwaliteit met een hoog gehalte aan post-consumer schroot is veel moeilijker.
Laat ons even terugkeren naar het aluminium raam. Dat is allicht geanodiseerd of gelakt, er is mogelijk ook een thermische onderbreking tussen de binnen- en de buitenschaal, er is beslag (scharnieren, kruk, ...), dichtingen, enzovoort. Kortom, het gaat over een volledig product dat uit verschillende materialen is samengesteld. Dit in tegenstelling tot productie afval, dat bestaat uit zuiver metaal. Aluminium recycleren van een oud raam is een complex proces met verschillende stappen die dienen te worden gevolgd.
Ten eerste dient het schroot te worden gesorteerd, componenten moeten daarna van elkaar worden gescheiden en finaal vermalen tot metaalchips. Die metaalchips moeten dan nog door een röntgenstralen (X-ray) installatie worden gestuurd om de verschillende metalen en legeringen van mekaar te scheiden. Het dan bekomen, zuiver aluminiumschroot, moet dan nog worden ontlakt waarna het kan worden hersmolten.
Waarom is deze complexe bewerking nodig ?
Verschillende metaalsoorten of verschillende aluminium legeringen kan men niet tesamen hersmelten indien men van dit metaal terug hetzelfde wil maken waarvoor het origineel werd geproduceerd. Dit metaal dient immers dezelfde eigenschappen te hebben als primair metaal. Deze zuivering is dus van cruciaal belang wil men kunnen spreken over circulair aluminium.
Hydro, het moederbedrijf van SAPA heeft hiervoor Hydro Circal® gecreërd. Een serie aluminiumproducten die worden geproduceerd van gerecycleerd, post-consumer schroot van oude gevelsystemen, ramen en deuren afkomstig van sloop of renovatie van oude gebouwen.
Hydro biedt momenteel Hydro Circal 75R® aan, met een minimaal gehalte van 75% post-consumer schroot en met de laagste CO2 voetafdruk ter wereld; 2,3 kg CO2 per kg aluminium. Dit is 86% of 7 maal minder dan het globaal gemiddelde voor primair aluminium.
Hydro werkt aan de lancering van nieuwe producten met een nog hoger gehalte aan post-consumer schroot en een dus nog lagere CO2 voetafdruk.
Om te vermijden dat de consumenten worden misleid zou elke communicatie die gewag maakt van een hoog recyclagegehalte ook moeten vermelden hoeveel pré- en hoeveel post-consumer schroot wordt gebruikt. Dit zou bovendien ook moeten worden gestaafd met een externe, onafhankelijke certificering.
Sapa ramen, deuren en gevel- en verandasystemen worden geproduceerd met Hydro Circal 75R®, gerecycleerd aluminium van topkwaliteit, of Hydro Reduxa 4.0®, gecertificeerd primair low carbon aluminium.
Dit maakt de keuze voor het juiste materiaal duidelijk.
Het belang van traceerbaarheid.
Een goed startpunt is om na te kijken of het productieproces van het aluminium volledig traceerbaar is, en dat de certificering gebeurt door een officieel erkende, onafhankelijke, derde partij zoals bijvoorbeeld DNV-GL.
Certificering.
Systemen kunnen ook andere certificeringen hebben doorlopen zoals IFT Rosenheim, EPD of de internationale Cradle to Cradle certificering.
Voldoet aan de “Green Building Standards”
Aluminium systemen die voldoen aan de certificeringen volgens LEED, BREEAM en DGNB.
Hoe kan een ontwerper zich ervan verzekeren dat er in zijn ontwerp een zo hoog mogelijk gehalte aan gerecycleerd aluminium wordt toegepast ?
Indien er voor een nieuw ontwerp de eis is voor het gebruik van duurzaam geproduceerd, gerecycleerd EoL aluminium, dan kan deze tekst aan het bestek worden toegevoegd.
“Het Systeem is samengesteld uit gerecycleerd aluminium volgens deze omschrijving :
Aluminium dat bestaat uit minimaal 75% End of Life (EoL), bijvoorbeeld EN AW-6060 T66
Aluminium van EoL recyclage; materiaal dat al werd geplaatst en bij sloop of renovatie verwijderd van een gebouw. Het minimale gehalte van 75% EoL aluminium dient te worden aangetoond door middel van een onafhankelijke certificering door een officieel erkend certificeringsbureau.”